Tampon ve ped gibi tek kullanımlık menstrual sağlık ürünlerinin çevreye ve kişinin kendisine olan faydalarının sıklıkla tartışıldığı bir dönemdeyiz. Özellikle tek kullanımlık pedlerin, küresel boyutta çevre koşullarını ve vajinal sağlığı olumsuz yönde etkilediği bilinmektedir. Böylesine büyük bir etki kaynağı haline gelmişken, alternatif yolların araştırılması ise beklediğimiz bir durumdur. Bu yazımızda tek kullanımlık pedler yerine kullanılabilecek yıkanabilir pedler hakkında detaylara yer vereceğiz.
2021 yılında yayınlanan Yaşam Döngüsü Analiz raporu (LCA), tek kullanımlık menstrual sağlık ürünlerinin çevresel etkilerini değerlendirerek alternatifleri hakkında detaylı açıklamalar sunmaktadır. Rapora göre, tekrar kullanılabilir menstrual ürünlerinin hem kişi hem de çevre üzerinde daha olumlu etkilere sahip olduğu öne sürülmektedir [1].
Tek kullanımlık menstrual ürünler yaklaşık %90 oranında plastikten meydana gelmektedir [1]. Özellikle tek kullanımlık pedler, dünya çapında plastik atık üretiminin artmasının ana sebeplerinden biri olarak karşımıza çıkmaktadır [1]. İçlerinde barındırdıkları sentetik materyaller sebebiyle tek kullanımlık pedlerin doğada çözünmeleri oldukça zordur. Aynı zamanda üretim aşamalarında ortaya çıkan dioksin bileşenleri yüksek oranda kanserojen etkiye sahiptir [1, 2].
Sağlık açısından ele alındığında, tek kullanımlık pedlerin irritasyona, vajinal enfeksiyonlara ve uzun vadede kansere sebep olabileceği de ortaya konmuştur. Kültürel tabular ve kolay kullanımı nedeniyle, tek kullanımlık pedler insanların önceliği haline gelmektedir ve ilerleyen yıllarda tüketiminin artması beklenmektedir. Ancak güncel çalışmalar bu ped tercihinin vajinal sağlık ve çevresel etkileri açısından oldukça zararlı olduğunu göstermektedir.
Yıkanabilir pedler nedir?
Tek kullanımlık pedlere kıyasla yıkanabilir pedler çoğunlukla pamuk veya bambu kumaştan yapılmaktadır [2]. Yıkanabilir pedler pamuktan ya da kenevirden oluşan birçok katmandan meydana gelmektedir [2].
Katmanlı olmaları ve kullanılan materyaller sebebiyle emici ve hava alan bir yapıya sahiplerdir [2]. İçlerinde plastik barındırmamaları nedeniyle ciltte tahrişe neden olmazlar. Mikrofiber tasarımları, vajinal sağlığı korumak ve genital organın nefes alması için oldukça önemlidir.
Yıkanabilir pedler nasıl çalışır?
Menstrual kan ya da vajinal sıvılar pedin en üst yüzeyde bulunan yumuşak katmanı tarafından emilir [3]. Ped yıkanana kadar emilen kan veya sıvı pedin ana katmanında toplanır [3]. Suya dayanıklı yapısı sayesinde akıntı ve sızıntı gibi kişiyi rahatsız eden durumlar önlenmiş olur [3].
Yıkanabilir pedler, çıt çıt denilen özelliğe sahiptirler. Kişi, yıkanabilir pedi iç çamaşırına yerleştirdikten sonra çıt çıtlarını kapatarak pedin konumu ayarlayabilir.
Yıkanabilir pedlerin menstrual kanama yoğunluğuna göre çeşitleri bulunmaktadır. Kendi menstrual döneminizi ve akıntı yoğunluğunuzu göz önünde bulundurarak kendinize uygun olan yıkanabilir pedi seçebilirsiniz. Gün içinde değiştirmek istendiğinde, ped kendi sızdırmaz kesesi içine yerleştirilebilir. İçinde plastik barındırmadığı için herhangi bir kötü kokuya neden olmamaktadır.
Yıkanabilir pedler nasıl temizlenir?
Yıkanabilir pedlerin temizliği vajinal sağlık açısından oldukça önemlidir. Bu nedenle, yıkanabilir pedler düzenli olarak hijyenik bir şekilde temizlenmelidir.
Yıkanabilir pedleri kullandıktan sonra öncelikle soğuk suda kirlerini akıtmalarını beklemelisiniz. Daha sonra tekrardan yıkayarak, güneşte bırakarak kurutmalısınız [2, 3]. Güneşte kurutarak yıkanabilir pedlerin üzerinde leke oluşumunu engellemiş olursunuz.
Yıkanabilir pedlerin avantajları nelerdir?
Yıllardır tek kullanımlık ped kullanımına alışık olduğumuz için, yıkanabilir pedler konusunda çok az sayıda bilgiye sahibiz. Ancak ekonomik kaygılar ve çevre hassasiyeti arttıkça, yıkanabilir pedlere olan ilgi de yavaş yavaş artışa geçmektedir. Yıkanabilir pedlerin iyi bir alternatif olmasının sebepleri ise şu şekilde sıralanabilir [1, 2, 3]:
Çevre dostu
Uzun süreli dayanıklı
Daha ucuz
Hijyenik
Kolay kullanım
Cilt hassasiyetine duyarlı yapı
Hipoalerjenik
Daha iyi korumalı
Tek kullanımlık ped üretimi sırasında kullanılan ağartıcı kimyasallar ve plastik hem genital organ hem de çevre temizliği açısından oldukça zararlıdır. Bu pedlere alternatif olarak zaman içinde çeşitli yöntemler geliştirilmiştir. Bu yöntemler arasından çevre dostu ve hijyenik özellikleri ile yıkanabilir pedler ön sıralara yükselmişlerdir.
Fiyat artışları, doğada çözünebilir olmaması ve sağlığa zarar vermesi nedeniyle tek kullanımlık pedler önemini kaybetmektedir. Yıkanabilir pedleri tercih etmek isteyenler yurtdışından ya da ülkemizden farklı markaların pedlerini sipariş edebilirler.
Her şeyden önce kişinin kendi sağlığına ve aynı zamanda çevreye olumlu yönde bir katkıda bulunması adına yıkanabilir pedler çok iyi bir tercih olarak gözükmektedir.
Kaynaklar