Çocuk sahibi olamayan çiftlerin birçoğu bu sorunu hormon tedavisi, ameliyat ya da yapay döllenme gibi yöntemlerle giderirken; bazı çiftler ise üretilen yumurta ve/veya sperm sayısının artırılması ya da yumurtalarla spermin bir araya getirilmesini amaçlayan daha ileri, özel tıbbi tekniklere başvurur. Bunların çoğu asiste üreme teknolojileri (ART) olarak adlandırılmaktadır. In vitro fertilizasyon (Tüp Bebek), fallop borusuna gamet transferi (GIFT) ve fallop borusuna zigot transferi (ZİFT), en çok kullanılan ART teknikleridir [1]. Perimplantasyon Genetik Tanı, Mikromanipülasyon, Vitrifikasyon, Embriyoskop ve Mikro-Akışkan Çip Teknolojisi de önemli yeni nesil üreme teknolojileri arasındadır.
ART tekniklerinden en sık başvurulan tüp bebek yönteminde, bebek sahibi olmak isteyen çiftlerden hem yumurta hem de sperm örneği alınır. Yumurta ve sperm laboratuvar ortamında bir tüpte bir araya getirilir. 48 ila 72 saatte yumurtalar genellikle döllenir. Döllenen embriyolar kadının rahminin içine yerleştirilir. İşlemin başarılı olup olmadığını anlamak için iki hafta geçmesi gereklidir [2].
Perimplantasyon Genetik Tanı (PGT), implantasyon öncesi genetik bozuklukların anlaşılmasını sağlayan genetik bir yöntemdir. Bu teknikte tüp bebek yöntemiyle elde edilen embriyolardan belirli günlerde alınan hücrelerin incelenmesi ile genetik olarak problemli embriyolar belirlenir. Bu sayede genetik bozukluğu olan çocuğa sahip olma riski yüksek olan çiftler için hamilelik en başından kontrol altına alınmış olur [3].
Yumurtalarında hiç döllenme görülmeyen veya tüp bebek denemelerinden sonuç elde edilemeyen hastalar için uygulanan Piezo Elektrik Yöntemi, tıpta kök hücre deneylerinde ve tüp bebek uygulamalarında dünya çapında kullanılmaktadır. Tekniğin uygulanması ile önceki tüp bebek denemelerinde hiç döllenme elde edilemeyen ya da döllenme oranları düşük olan hastalara mikroenjeksiyon işleminden 30 dakika sonra yumurtalara piezo elektrik verilir ve yumurta aktivasyonu sağlanarak döllenme elde edilir [4].
Vitrifikasyon bir hızlı dondurma tekniğidir. Bu teknikte embriyolar çok hızlı bir şekilde direkt olarak -196 derecedeki sıvı azot ile temas ettirilir ve bu sayede yavaş dondurma tekniğinde sıkça görülen buz kristallerinin oluşumu engellenir. Bu avantaj ile embriyo/oositlerin çözülmesi sonrası hayatta kalma olasılıkları artar. Tüp bebek tedavisinde vitrifikasyon yönteminin gelişmesiyle ve tecrübenin artmasıyla günümüzde yaygın olarak yumurta, sperm, embriyo, yumurtalık ve testis dokuları dondurularak saklanabilmektedir [5].
Mikro-Akışkan Çip Teknolojisi, DNA kalitesi ve fizyolojik olarak en iyi durumdaki spermlerin seçilmesi için geliştirilen bir teknolojidir, genellikle tüp bebek tedavisinde kullanılır [6]. Mikromanipülasyon ise tüp bebek tedavisi mikroskobik bir uygulama eşliğinde gerçekleştirilmesidir, bu uygulamanın amacı erkeğin sperm sayısının çok düşük olduğu ya da spermlerin hareketsiz veya anormal olduğu çiftlerde tüp bebek yöntemindeki döllenme şansının artırılmasıdır [1]. Embriyoskop, anne rahminin sağladığı ortamı birebir taklit eden, içinde döllenmiş yumurtaların bulunduğu son teknoloji ürünü infertilite cihazıdır [7].
Gün geçtikçe daha yaygınlaşan ve ulaşılabilirliği artan yeni nesil üreme teknolojileri, her yıl kısırlık ile mücadele eden binlerce insanın gebe kalmasına yardımcı oluyor. 1978'de gerçekleşen ilk başarılı tüp bebek tedavisinden bu yana yardımcı üreme teknikleri modern tıbbın ayrılmaz bir parçası haline geldi. Yalnızca Kanada'da, 2015 yılında 6.215 başarılı doğumla sonuçlanan 28.000'den fazla tüp bebek tedavisi gerçekleştirildi. Günümüzde yeni nesil üreme teknikleri aile planlamasının yerine getirilmesinde kilit bir rol oynuyor.
Kaynaklar