top of page

Prezervatif



Prezervatif bir doğum kontrol yöntemidir. Çok ince lateks (kauçuk), poliüretan veya poliizoprenden yapılır ve spermin yumurtayla buluşmasını engelleyerek hamileliği önler [1]. Prezervatif doğum kontrol yöntemi olarak kullanılmasının dışında ayrıca meni, vajinal sıvı ve kan dahil olmak üzere vücut sıvıları yoluyla bulaşan enfeksiyonlara (CYBE) karşı da koruma sağlar. Tüm bu sıvılar için bir bariyer görevi görür ve bel soğukluğu, klamidya, HIV, frengi gibi enfeksiyonlara karşı koruma sağlayabilir [2]. Fakat prezervatif kullanımı uçuk ve genital siğiller gibi ten tene temas yoluyla bulaşan enfeksiyonlara karşı o kadar etkili koruma sağlamaz [2,4]. İki tip prezervatif vardır: penise takılan prezervatifler ve vajina içine takılan prezervatifler.


Penise takılan prezervatifler penis dikleştikten sonra, vajina veya anüs ile temas etmeden önce takılır. Prezervatifin ucundaki hava sıkıştırılır ve prezervatif penisi kapsayacak şekilde takılır. Prezervatifin kaymasını önlemek için prezervatifin dışına su bazlı kayganlaştırıcı kullanılabilir. Yeterince kayganlaştırıcı kullanmamak prezervatifin etkinliğini yitirmesine neden olabilir. Bebek yağı, losyon veya vazelin gibi yağ bazlı kayganlaştırıcılar da prezervatifin yapısını bozup etkinliğini yitirmesine neden olabilir. Boşalmadan sonra prezervatifin tabanı kavranıp penis sarkmadan önce vajinadan veya anüsten çıkarılır. Prezervatif bir peçeteye sarılır ve atılır. Her cinsel ilişki için daima yeni bir prezervatif kullanılması gerekir [2,5,6]. Penise takılan prezervatifler doğru kullanıldığında hamileliği önlemede %98 oranında etkilidir. Yanlış kullanılırsa, etkinlik oranı yaklaşık %85'e düşer [4].


Vajina içine takılan prezervatiflerde her iki uçta esnek halkalar bulunur. Bir ucu kapalıdır ve vajinaya girer; diğer ucu açıktır ve halka vajina açıklığının dışında yer alır. Kapalı olan uç halka kullanılarak vajinaya yerleştirilir. Diğer halka ise prezervatifin açık ucunu oluşturur. Prezervatif daha sonra vajinanın duvarlarını kaplayarak sperm ile serviks arasında bir bariyer oluşturur. Kaymayı ve yırtılmayı önlemek için su bazlı kayganlaştırıcı kullanmak gerekir [5]. Bu prezervatifler ilişkiden 8 saat öncesine kadar takılabilir. Seksten hemen sonra ve ayağa kalkmadan önce çıkarılmalıdır [7]. Vajina içine takılan prezervatifler doğru kullanıldığında %95 oranında etkilidir. Doğru kullanılmadığında bu oran %79'a düşer [3].


Penis için ve vajina için kullanılan bu prezervatifler aynı anda kullanılmamalıdır çünkü sürtünmeyle yapıları bozulabilir, birbirlerine yapışabilirler veya aynı anda takıldıklarında ilişki sırasında biri veya diğeri kayabilir [7].


Birçok seçeneğe sahip prezervatifler arasından kişiye uygun doğru prezervatifi seçmek önemlidir. Enfeksiyon (CYBE) korumasından bahsetmeyen, yenilikçi prezervatiflerden kaçınmak gerekir [2]. Birçok büyük marka enfeksiyonları önlemeye yardımcı olabilecek çeşitli prezervatifler sunmaktadır. Kuzu derisinden veya diğer doğal malzemelerden yapılan prezervatifler de mevcuttur ve bunlar hamileliği önlemede etkili olsa da enfeksiyonlara karşı koruma sağlamaz [2, 4]. Sadece prezervatifi seçerken değil sonrasında, kullanım öncesi ve kullanım sırasında da dikkat etmek gerekir. Tarihi geçmiş, çok nemli veya çok soğuk yerlerde saklanmış, yırtılmış veya zarar görmüş prezervatifler kesinlikle kullanılmamalıdır. Bunların dışında bazı prezervatifler sperm öldürücü içerir. Bu sperm öldürücü prezervatifler vajinal veya anal tahrişe neden olabilir [2].


İlişki sırasında prezervatifin yapısı bozulursa, kişiler derhal durmalı ve prezervatif çıkarılmalıdır. Herhangi bir enfeksiyon (CYBE) riski varsa, kişiler mümkün olan en kısa sürede doktora görünmelidir.


Kaynaklar


İçerik Üreticisi: Gökçe B. Müjdeci Editör: Ladin Toplu 13 Temmuz 2022 tarihinde güncellendi.

Comments


bottom of page